لحظه به لحظه با نخستین مسافران ماه

اگر چه "نیل آرمسترانگ" و "باز آلدرین" نخستین انسان هایی بودند که به همراه سفینه آپولو- 11 بر روی ماه فرود آمدند و آرمسترانگ اقدام به هواپیمایی بر سطح ماه کرد، اما آنها نخستین کسانی نبودند که به ماه سفر می کردند.
هفت ماه پیش از آنها یعنی در دسامبر سال 1968، "فرانک بورمن"، "جیم لاول" و "بیل اندرز" با آپولو- 8 به ماه سفر کردند و چند ساعت را در مدار این تنها قمر زمین سپری کردند. به عبارت بهتر، این سه تن نخستین انسان هایی بودند که "به جایی دیگر" سفر کردند و از آنجا به زمین نگریستند.
شاید احساسی که این سه نفر در ساعات حضور در مدار ماه و در زمین نگریستن به زمین داشتند، شباهت زیادی به احساس "کریستف کلمب" پس از کشف "دنیای جدید" داشته باشد. بنا به گفته این سه نفر، بلافاصله پس از روشن شدن سومین موتور پیشرانه ساترن-5 و خارج شدن سفینه از مدار زمین، آنها خود را "در جایی دیگر" احساس کردند. در همین زمان بود که آنها به خود جرأت دادند تا به پشت سر خود بنگرند و سیاره ای را که تاکنون در آن به سر برده بودند، از راه دور تماشا کنند.
بیل اندرز این لحظات را این گونه توصیف می کند: "هنگامی که از مدار زمین خارج شدیم، به پشت سرم نگاه کردم و به خاطر آن چه که در نخستین نگاه دیدم، نفسم در سینه حبس شد. سیاره ای که در آن به دنیا آمده بودم و تمام زندگی ام را آنجا سپری کرده بودم، درست به مانند یک توپ آبی رنگ که به وسیله ابرهای سفید احاطه شده بود، به نظرم رسید. تصویری که من در آن لحظه دیدم هیچ شباهتی به کره جغرافیا و ماکت هایی که در مدرسه و دانشگاه دیده بودم، نداشت. جالب تر این که ابعاد کره زمین در نخستین نگاهم به آن از فضا، به اندازه یک توپ بسکتبال بود که به تدریج کوچک تر شده و به توپ بیسبال تقلیل یافت."
تجربه نگریستن به زمین از فضا، برای جیم لاول که پیش از آن سابقه دوبار حضور در مدار زمین و شرکت در مأموریت های فضایی داخل مدار زمین را داشت، کمی عادی تر و پخته تر بود. توصیفی که او از نخستین نگاهش به زمین از مدار ماه ارائه می دهد به این گونه است: "از پنچره آپولو- 8، یک سیاره گرد و آبی را می دیدم که تصویری مبهم از اقیانوس ها و قاره ها را در خود جای داده بود. از آنجا زمین را می دیدم که به مانند سایر اجرام آسمانی در کنار خورشید تابان قرار گرفته و در مقایسه با این منبع انرژی و نور، بسیار کم فروغ و خُرد به نظر می رسد. در همین زمان از پنجره دیگر سفینه، به ماه نگاه کردم که گویی در حال نزدیکتر شدن به ما بود و این در زمانی بود که ما 376/585 کیلومتر از سیاره زمین فاصله داشتیم و می بایستی راکت، پیشرانه آپولو را فعال کنیم و پس از آن به فاصله 111 کیلومتری سطح ماه برسیم."
پس از فعال شدن موتور محرکه آپولو و اوج گرفتن سریع سفینه در مدار ماه، بورمن، لاول و اندرز تصویری را دیدند که هیچ انسانی شانس دیدنش را نداشته و ندارد: "نیمه پنهان ماه"؛ سطحی بی رنگ و پر از چاله ها و دهانه های آتشفشانی در اندازه های مختلف. سه سرنشین آپولو-8 تنها انسان هایی هستند که تاکنون توانسته اند از فاصله 111 کیلومتری به "پشت ماه" بنگرند. نخستین احساسی که به هر کدام از این سه نفر در این لحظه دست داد، به این صورت بود: بورمن به یاد میدان جنگ افتاد، اندرز بیابان و ریگ زاری را مجسم می کرد که هزاران جای پا بر روی آن شکل گرفته است، و لاول هم فکر می کرد که به یک زمین مخصوص والیبال ساحلی که چندین مسابقه بر روی آن انجام گرفته نگاه می کند.
چند دقیقه پس از حرکت آپولو-8 دور مدار ماه، سرنشینان آن دوباره موفق به مشاهده "طلوع زمین" شدند و از آن چه که دیدند، حیرت زده شدند: سیاره زمین آن قدر کوچک به نظر می رسید که آنها می توانستند آن را پشت انگشت شست خود پنهان کنند! با این همه زیبایی کره زمین از آنجا و در آن لحظه فوق العاده بود و این تنها بخش از مأموریت آپولو-8 بود که بر خلاف سایر بخش ها که دقیقاً برنامه ریزی شده بود، کاملاً طبیعی و رویایی بود. اندرز از این صحنه رویایی عکس برداری کرد و این عکس به عنوان یکی از عکس های برتر قرن بیستم برگزیده شد.
نکته جالب تر در مورد مأموریت آپولو-8 مربوط به زمان انجام آن بود: شبی که سرنشین آپولو-8 در مدار ماه به سر بردند، مصادف بود با شب کریسمس بر روی کره زمین و به همین دلیل بورمن، لاول و اندرز در ساعات حضورشان در مدار ماه، ده آیه نخست کتاب مقدس را که درباره پیدایش جهان است، خواندند. آری در کریسمس سال 1969، سه انسان در نزدیکی ماه به زمین نگریستند و سال جدید را در "جایی دیگر" جشن گرفتند.
منبع: دانشمند-ش551